| |Av. Yeliz Odak
Hukuk Yagılamasında Adli Tatilin Davalara, İşlemlere ve Sürelere Etkisi
6100 sayılı HMK'nın 102. maddesi ile düzenlenen adli tatil, mahkemelerin ve icra dairelerinin yaz tatili dönemidir. Adli tatilde kural olarak hukuki süreler durur ve duruşmalar bu dönemde görülmez. Acele işler istisnadır. Adli tatilin bittiği tarih, hukukta sürelerin ne zaman başlayacağı ve biteceği bakımından önemlidir.
Örneğin 2024 adli tatil dönemi 20 Temmuz 2024 tarihinde başlayıp 31 Ağustos 2024 tarihinde bitecektir. Bu 1,5 aylık sürede sadece acele işler görülür. 1 Eylül 2024 yeni adli yıl başlayacaktır. Ancak 2024'te 1 Eylül Pazar gününe düştüğü için adli tatil 2 Eylül 2024 tarihinde başlayacaktır. Ayrıca HMK 104’e göre talebe gerek olmaksızın tüm süreler adli tatilin bittiği günden (31 Ağustos 2024) itibaren 1 hafta uzatılmış olur. Yine 2024 yılı takviminden örnek verilirse adli tatilde duran süreler 7 Eylül 2024’e kadar duracak, 8 Eylül tarihinde tekrar işlemeye başlayacaktır. 8 Eylül hafta sonuna denk geldiği için başlangıç 9 Eylül'de olacaktır. Dolayısıyla adli tatil süresi içinde alınan bir tebligata karşı cevap verme süresinin en son cevap verme süresi 9 Eylül pazartesi günü mesai bitiminde son bulacaktır.
HMK 103. maddesi ile, adliyelerin tatil olduğu dönemde; görülecek dava ve işler sayılmıştır.
Görülecek Davalar:
-İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
-Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
-Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
-Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle İŞÇİLERİN açtıkları davalar.
-Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
-İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
-Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
-Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
-Çekişmesiz yargı işleri.
-Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler. Örneğin 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa dayalı olarak açılan davalar, 10. maddede yazılı işlemler ve süreler nedeniyle ivedi işlerden olup, HMK.’nun 103 maddesi gereğince adli ara vermede de bakılır.
İşler:
-Dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ve cevap dilekçeleri tebliğ edilebilir
-Dava dosyasının yenilenmesi talebi yapılabilir
-Her türlü ilam verilebilir
-Her türlü dilekçe alınabilir
-Her türlü tebligat yapılabilir
-Dosya başka bir mahkemeye gönderilebilir
Bu kurallar hem ilk derece mahkemeleri, hem de istinaf mahkemesi ve Yargıtay için geçerlidir. Dolayısıyla istinaf süresi de adli tatilde duracaktır.
Boşanma davaları adli tatile tabi işlerdendir. Ancak tarafların talebi olması halinde anlaşmalı boşanma davalarının adli tatilde görülmesinde sakınca yoktur. Anlaşmalı boşanma duruşması adli tatilde yapılabilir ve boşanma kesinleşebilir. .